Nhà tạo lập thị trường (Market Maker) là thành phần quan trọng trong thị trường chứng khoán giúp cung cấp và duy trì thanh khoản cho thị trường. Nhà tạo lập là thành phần không thể thiếu để duy trì hoạt động cơ bản của thị trường chứng khoán Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư chưa hiểu rõ về MMs. Hãy cùng DNSE tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Nhà tạo lập thị trường (MMs) là ai?
Nhà tạo lập thị trường (MMs) là doanh nghiệp, một tổ chức hoặc trung gian riêng lẻ nắm giữ một lượng chứng khoán nhất định nhằm thúc đẩy giao dịch đối với loại chứng khoán đó.
Lợi nhuận mà nhà tạo lập kiếm được đến từ chênh lệch giữa giá mua và giá bán trên các giao dịch của họ.
Trách nghiệm của MMs là đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư (NĐT) đối với một loại chứng khoán nhất định.
Cụ thể, khi một NĐT muốn bán (mua) một chứng khoán nhưng không có thành viên nào trên thị trường muốn mua (bán) chứng khoán đó thì MMs sẽ tiến hành thực hiện giao dịch.
Sự có mặt của MMs giúp tối ưu hóa quá trình giao dịch và giảm thiểu rủi ro thanh khoản cho NĐT. Vì vậy, NĐT có thêm điều kiện để mua/bán chứng khoán một cách thuận tiện nhất.
Đặc điểm của Market Maker
- Market Makers phải hoạt động theo quy định của một sàn giao dịch nhất định. Và sàn giao dịch này phải được phê duyệt bởi cơ quan quản lý chứng khoán của một quốc gia như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch tại Hoa Kỳ.
- Nhà tạo lập thị trường cũng có thể là trung gian riêng lẻ. Tuy nhiên, đại đa số các nhà tạo lập sẽ làm việc thay cho tổ chức lớn. Điều này do quy mô chứng khoán cần thiết phải tạo thuận lợi cho khối lượng mua và bán.
- Tùy theo trao đổi và tùy theo loại công cụ tài chính đang giao dịch như cổ phiếu hoặc quyền chọn mà quyền và nghĩa vụ của các nhà tạo lập sẽ khác nhau.
- Loại hình phổ biến nhất của nhà tạo lập là nhà môi giới cung cấp các giải pháp mua và bán cho các nhà đầu tư với nỗ lực giữ cho thị trường tài chính thanh khoản.
- Nhà tạo lập được lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Và họ có lợi cho thị trường bằng cách tăng tính thanh khoản.
Vai trò của nhà tạo lập thị trường là gì?
Cơ chế tạo lập thị trường( MM)
- Chào giá khi có yêu cầu
Nhà tạo lập thị trường thực hiện chào giá khi có yêu cầu từ nhà đầu tư theo quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán (SGD CK) về khối lượng tối thiểu, thời gian tối thiểu và thời gian niêm yết giá.
Hình thức này giúp MMs giảm bớt áp lực hơn so với chào giá liên tục. Tuy nhiên, đây là điều không thuận lợi cho NĐT, vì khi muốn thực hiện, NĐT cần có thời gian để làm lệnh yêu cầu MMs chào giá.
VD: SGD CK Phái sinh Đài Loan (TAIFEX) quy định về chào giá khi có yêu cầu của NĐT như sau: MMs phải chào giá 2 chiều, Khối lượng giao dịch đạt tối thiểu tùy theo hợp đồng, Thời gian lệnh chào giá tối thiểu là 20 giây.
- Chào giá liên tục
Với hình thức này, MMs phải thực hiện chào giá 2 chiều (lệnh mua và lệnh bán) hoặc 1 chiều (lệnh mua hoặc bán) liên tục trong phiên giao dịch.
Khi chào giá liên tục, MM vẫn cần tuân thủ quy định của Sở giao dịch Chứng khoán về: Khối lượng giao dịch tối thiểu mỗi lệnh, Khoảng thời gian chào giá, Thời gian tồn tại tối thiểu, …
VD: Sở giao dịch Chứng khoán London quy định MMs phải duy trì niêm yết lệnh tối thiểu 90% tổng thời gian giao dịch trong ngày và theo đúng quy định chênh lệch giá mua/bán tối đa.
Khi MMs liên tục chào giá sẽ tạo nên tính “thanh khoản” cho một loại chứng khoán nhất định. Từ đó, NĐT có thể tham khảo và ra quyết định giao dịch tốt hơn.
Hình thức chào giá liên tục yêu cầu MMs phải thường xuyên nghiên cứu thị trường để đưa ra mức chào giá hợp lý nhằm cạnh tranh với những MMs khác trên thị trường. Vì vậy, hình thức này phù hợp nhất với những thị trường chứng khoán phát triển và MMs có nguồn lực tài chính lớn.
Cơ chế cung cấp thanh khoản( LP)
Quyền lợi và nghĩa vụ theo cơ chế LP đơn giản hơn cơ chế MM. Theo cơ chế này, MMs chỉ cần đảm bảo nghĩa vụ khối lượng giao dịch hàng tháng, quý, năm đã đăng ký tạo với Sở Giao dịch hoặc Tổ chức phát hành chứng khoán.
Sự tham gia của các nhà tạo lập góp phần duy trì sự linh hoạt và tính thanh khoản của một loại chứng khoán.
Bên cạnh đó, MMs còn giúp tăng khả năng thực hiện giao dịch của chứng khoán. Nhờ điều này mà sẽ thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với loại chứng khoán đó.
VD: Với TTCK Hàn Quốc, trường hợp đặt giá mua chênh lệch với giá đặt bán của cổ phiếu vượt quá tỷ lệ quy định thì MMs có trách nhiệm thực hiện chào giá để giảm khoảng cách chênh lệch. Cụ thể, tỷ lệ chênh lệch là 3% (với KOSPI) và 2% (với KOSDAQ), khối lượng tối thiểu là 5 lần đơn vị giao dịch (với KOSPI) và 10 lần đơn vị giao dịch (với KOSDAQ).
Sở Giao dịch Chứng khoán sẽ đánh giá hoạt động này của MMs định kỳ theo tháng, quý, năm. Và dựa vào các báo đánh giá, Sở Giao dịch sẽ đưa ra quyết định giảm phí giao dịch hoặc có chế độ đãi ngộ cho MMs.
Cách để nhà tạo lập thị trường kiếm được lợi nhuận như thế nào?
Lợi nhuận mà nhà tạo lập kiếm được sẽ từ chênh lệch giữa giá mua và giá bán trên các giao dịch của họ.
Ví dụ: Một nhà tạo lập thị trường mua cổ phiếu với mức giá là 100 USD. Tuy nhiên, khi bán cho người mua tiềm năng lại với giá 100.05 USD. Như vậy, phần chênh lệch 0.05 USD đó sẽ là lợi nhuận mà nhà tạo lập kiếm được.
Mặc dù những chênh lệch giữa giá mua và giá bán không quá lớn. Tuy nhiên, khi những chênh lệch nhỏ này kết hợp với nhau. Đi cùng với đó là khối lượng lớn giao dịch diễn ra trong ngày lớn sẽ giúp nhà tạo lập có được mức lợi nhuận khổng lồ.
Nhà tạo lập thị trường thứ ba là ai? 5 đặc điểm nổi bật về họ
Khái niệm nhà tạo lập thị trường thứ ba (NTLTTTB) nhằm chỉ các tổ chức, công ty hoặc cá nhân tham gia vào hoạt động tạo lập thị trường chứng khoán bên cạnh các sàn giao dịch chính thức.
Nhà tạo lập thị trường thứ ba là ai?
Nhà tạo lập thị trường thứ ba (hay Third Market Maker) là các tổ chức tạo lập thị trường độc lập, không phải là ngân hàng hoặc sàn giao dịch chính.
Thông thường, thị trường thứ ba sẽ bao gồm các giao dịch được thực hiện bởi các nhà môi giới chứ không phải là thành viên của sàn giao dịch hay nhà đầu tư của các tổ chức có cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch. Họ tham gia vào việc cung cấp thanh khoản cho các cổ phiếu hoặc các tài sản tài khác trên thị trường. Các nhà đầu tư tổ chức sẽ mua bán và trao đổi chứng khoán thông qua giao dịch thỏa thuận (giống như sàn OTC).
Nói dễ hiểu, thị trường thứ ba liên quan đến chứng khoán niêm yết trên sàn và được giao dịch trực tiếp giữa các nhà môi giới và nhà đầu tư là tổ chức lớn.
Đặc điểm nổi bật về nhà tạo lập thị trường thứ ba
Thị trường sơ cấp là thị trường trong đó chứng khoán được tạo ra cho các nhà đầu tư lần đầu. Đối với thị trường thứ cấp được hiểu là nơi mua/bán cổ phiếu đã phát hành giữa các nhà đầu tư.
Như tên gọi, các Third Market Maker sẽ hoạt động trong thị trường chứng khoán thứ ba. Trong phân khúc thị trường này, các đại lý môi giới và nhà đầu tư tổ chức giao dịch các lệnh đặt lô lớn, thường không quan tâm đến phí hoa hồng môi giới:
- Ám chỉ đến nhà đầu tư lớn: Và giao dịch trên sàn OTC thay vì các sàn niêm yết.
- Cung cấp tính thanh khoản: Các NTLTTTB sẽ nắm giữ hàng tồn kho chứng khoán của riêng họ. Từ đó, việc họ thu lợi nhuận bằng cách bán lại hàng tồn kho đó với mức giá cao hơn để ăn chênh lệch. Vô hình chung, điều này lại giúp nâng cao tính thanh khoản chung của thị trường.
- Tạo lập giá cả: Nhà tạo lập thị trường thứ ba có thể tham gia vào quy trình xác định giá cả trên thị trường. Họ sử dụng thông tin và phân tích để đưa ra mức giá phù hợp cho các tài sản dựa trên cung cầu và các yếu tố thị trường khác.
- Đảm bảo tính minh bạch: Một yếu tố quan trọng mà NTLTTTB mang lại là tính minh bạch cho thị trường tài chính. Bằng cách công khai thông tin về mức giá và khối lượng giao dịch, họ giúp tăng cường sự tin tưởng và đảm bảo công bằng trong quá trình giao dịch.
- Tạo động lực thị trường: NTLTTTB có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho thị trường tài chính. Bằng cách tham gia vào mua bán và tạo lập giá cả, họ có thể thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng của thị trường.
Ví dụ thực tế về nhà tạo lập thị trường thứ ba
Một ví dụ về khác là Third Market Maker có thể là các công ty môi giới chứng khoán có vai trò tạo lập thanh khoản bên cạnh sàn giao dịch chính thức.
Ví dụ, trong ngữ cảnh thị trường chứng khoán Mỹ, có nhiều công ty môi giới chứng khoán có vai trò như nhà tạo lập thị trường thứ ba, bao gồm Citadel Securities, Virtu Financial và Susquehanna International Group (SIG).
Các công ty này hoạt động bằng cách sẵn sàng mua và bán chứng khoán trên thị trường và đóng góp vào việc tạo lập thanh khoản. Họ thường sử dụng công nghệ và thuật toán phức tạp để đảm bảo hiệu suất trong hoạt động mua bán. Nhờ vào sự hiện diện của NTLTTTB, nhà đầu tư có thể tận dụng thanh khoản cao hơn và lựa chọn giao dịch trên các nền tảng khác nhau.
Tuy nhiên, ví dụ này chỉ đề cập đến ngữ cảnh thị trường chứng khoán Mỹ và các công ty cụ thể. Các quốc gia và thị trường khác có các NTLTTTB khác nhau và có thể có sự đa dạng hơn trong vai trò và chức năng của họ.
Thực tế, vai trò của nhà tạo lập thị trường thứ ba là cung cấp thanh khoản và tạo điều kiện cho giao dịch giữa các nhà đầu tư, bên cạnh các sàn giao dịch chứng khoán chính thức.
====================================
BigBoys trong chứng khoán là gì? Những hạn chế của BigBoys
Bigboys là một thành phần có vai trò, ý nghĩa khá đặc biệt trong thị trường chứng khoán. Hơn thế, đây cũng là một khái niệm khó năm bắt đối với những nhà đầu tư F0 mới. Vậy hãy cùng DNSE tìm hiểu về một trong những thành phần tham gia thị trường qua bài viết dưới đây nhé.
BigBoys là gì trong chứng khoán?
Bigboys (BBs) là thuật ngữ tiếng lóng được dùng để ám chỉ các quỹ đầu tư, khối đầu tư, tự doanh ở các công ty chứng khoán, những công ty hoặc nhóm nhân ủy thác quản lý tài khoản của tổng vốn đầu tư lớn, tối thiểu trên 100 tỷ.
Tại thị trường Việt Nam, Bigboys chứng khoán còn được biết đến dưới những cái tên như: “tay to”, “cá mập”,….
Những “tay to” trong thị trường này thường thực hiện những lệnh có khối lượng giao dịch lớn thay vì chia thành những giao dịch nhỏ.
Do đó ảnh hưởng của nhóm này lên yếu tố cung – cầu là rất lớn, qua đó tác động mạnh mẽ lên giá cổ phiếu.
Ngoài ra, những nhà đầu tư này thường có quyền từ cổ phiếu ưu tiên cũng như có khả năng tiếp cận tin tức nội bộ một cách nhanh chóng hơn, đem lại cho họ lợi thế lớn trong quá trình đầu tư.
Hạn chế của Bigboys chứng khoán là gì?
Ngoài những lợi thế, nhóm này cũng có một vài hạn chế nhất định, bao gồm các yếu tố chính sau:
Thanh khoản
Đối với nhóm Bigboys, thực hiện những giao dịch giá trị lớn lại là con dao hai lưỡi đối với họ, khi ngoài việc có khả năng sinh lời mạnh mẽ ra thì nhóm này phải đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó có:
- Tìm kiếm cổ phiếu có thanh khoản cao:
Để đảm bảo việc có thể giao dịch tại một mức giá nhất định với khối lượng giao dịch lớn, nhóm “tay to” này thường chọn những cổ phiếu có thanh khoản cao để thực hiện giao dịch. Tuy nhiên, số lượng các cổ phiếu đảm bảo được yếu tố này rất ít, cũng như với các lệnh tối thiểu từ 100 tỷ đồng. Trong một phiên giao dịch, nhóm này chỉ có thể giải ngân 4-5 tỷ trên một cổ phiếu do các yếu tố liên quan tới pháp lý.
- Cạnh tranh giữa những Bigboys:
Trên thực tế, do số lượng cổ phiếu đạt yêu cầu của nhóm này vốn đã rất hạn chế, số lượng Bigboys lại không hề ít nên việc cạnh tranh giữa những “ông lớn” này là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, với việc giao dịch khối lượng lớn tới từ các BBs khác, giá cổ phiếu có thể bởi ảnh hưởng do yếu tố cung – cầu và biến thanh khoản trở thành một điểm yếu của nhóm này.
Quyền kiểm soát và cơ cấu danh mục
Nguồn vốn của Bigboys thường chủ yếu tới từ huy động vốn cho quỹ đầu tư và qua hình thức uỷ thác đầu tư. Dù đây là nguồn tiền lớn nhưng cũng đem lại nhiều hạn chế, do bản chất giao dịch trên tiền của khách hàng và với quy mô lớn, Bigboys cần có quy trình và thủ tục trong việc sử dụng số tiền đó.
Quỹ được thành lập và cần phải tuân thủ các điều lệ quỹ với các quy định về tỷ trọng phân bổ vào từng ngành nghề, quy định về tỷ trọng tối đa được phép phân bổ cho 1 cổ phiếu cụ thể chi tiết. và cần có cam kết về mức hiệu quả so với chỉ số tham chiếu.
Bởi những điều ngày sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược (hay cách đầu tư) của các quản lý quỹ. Giả sử nếu quỹ có cách đầu tư mục tiêu là cổ phiếu đầu tư giá trị khi đó quản lý quỹ sẽ không thể mua những cổ phiếu tăng trưởng, dù là những cổ phiếu có thể đem lại lợi nhuận cao.
Quản lý quỹ thường sẽ không thay đổi chiến lược của mình, dù đó trong những giai đoạn thị trường không phù hợp với chiến lược bởi phải chịu rất nhiều áp lực từ phía các nhà đầu tư.
Tính ổn định vốn dài hạn
Chính bởi nguồn vốn của Bigboys thường chủ yếu tới từ huy động vốn cho quỹ đầu tư và qua hình thức uỷ thác đầu tư, nên tính ổn định của nguồn vốn này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, như: Hiệu quả đầu tư, yếu tố thị trường, điều kiện vĩ mô, nhu cầu rút vốn của nhà đầu tư,……
Đối với 1 quỹ đầu tư (không tính quỹ đóng) nhà đầu tư có thể rút bất kỳ lúc nào. Nếu không muốn gặp phải những rủi ro nhà đầu tư rút tiền đồng loạt thì các quản lý quỹ phải phân bổ vốn vào nhiều cổ phiếu hơn để giảm thiểu rủi ro và đồng thời tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn.
Có thể thắng được các Bigboys chứng khoán?
Đối với các Bigboys là người nhận uỷ thác đầu tư, thường là môi giới, phân tích viên chứng khoán hay là nhà đầu tư chuyên nghiệp. Có một điểm chung giữa những đối tượng này là có kiến thức về đầu tư, đưa ra những dự đoán bám sát thị trường hơn so với những nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Ngoài ra, các BBs còn có thể cập nhật rất nhanh thông tin từ phía doanh nghiệp. Về cơ bản ở hầu hết các doanh nghiệp, đại diện của họ sẽ luôn chào đón các quỹ đầu tư, công ty chứng khoán và chỉ cần trong vòng khoảng 1-2 tuần là Bigboys chứng khoán đã gần đầy đủ các thông tin cập nhật mới nhất từ phía doanh nghiệp, cả những thông tin ước tính mà chưa lên báo cáo công bố ra ngoài.
Đối với các nhà đầu tư cá nhân, không thể làm được điều này và nhà đầu tư các nhân có nhiều lợi thế và cơ hội hơn Bigboys chứng khoán để đạt được lợi nhuận cao hơn thị trường. Trên thực tế, khi các nhà đầu tư có cho mình những chiến lược đầu tư kỹ và triết lỹ rõ ràng thì cũng sẽ dễ dàng chiến thắng được Bigboys chứng khoán.