Giải mã bí mật đằng sau sự đặc biệt và huyền bí của các nhà băng

 

(ĐTTCO) - Khủng hoảng ngân hàng mỗi quốc gia có thể khác nhau, nhưng có mẫu số chung là các nhà băng dùng mức độ đòn bẩy sử dụng nợ rất cao và mức độ mù mờ của nó. 

ĐTTC đã có nhiều thông tin và phân tích về các vụ phá sản ngân hàng Mỹ và những bài học cho Việt Nam. Để hiểu rõ hơn về bản chất của hệ thống ngân hàng toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng, ĐTTC đã có cuộc trò chuyện với GS. TS TRẦN NGỌC THƠ, Đại học Kinh tế TPHCM.

PHÓNG VIÊN: - GS có thể nói một góc nhìn dễ hiểu nhất về khủng hoảng ngân hàng hiện nay là từ đâu?

GS. TRẦN NGỌC THƠ: - Thực ra khủng hoảng ngân hàng với điều kiện mỗi quốc gia có thể khác nhau, nhưng có mẫu số chung giống nhau là các nhà băng dùng mức độ đòn bẩy sử dụng nợ rất cao và mức độ mù mờ của nó. Cứ sau mỗi cuộc khủng hoảng, người ta đi tìm một giải pháp “vĩnh cửu” để nó không lặp lại. Thế nhưng không có giải pháp nào giải quyết tận gốc 2 vấn đề “đòn bẩy và sự mù mờ” của các nhà băng.

Có thể nhìn các ngân hàng Mỹ và các ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt hay yếu kém của Việt Nam. Suy cho cùng các vấn đề dẫn đến thất bại ngân hàng cả Mỹ lẫn Việt Nam là 2 vấn đề: không đủ vốn và quá mù mờ.

- Vậy theo GS các cơ quan quản lý và các nhà phản biện chính sách có nhìn thấy vấn đề này không?

- Đứng ở góc nhìn là người Việt Nam và quan sát hoạt động ngân hàng nước nhà, tôi có thể diễn giải từ quyển sách của GS. Anat Admati, Đại học Stanford và Martin Hellwig, Viện Kinh tế Đức, về những cách hiểu chưa chính xác trong lĩnh vực ngân hàng, là lý do dẫn đến thất bại của các nhà băng. Quyển sách ẩn dụ hệ thống ngân hàng giống như câu chuyện cổ tích của Andersen về “Bộ quần áo tàng hình của Hoàng đế”.

Khủng hoảng ngân hàng mỗi quốc gia có thể khác nhau, nhưng có mẫu số chung giống nhau là các nhà băng dùng mức độ đòn bẩy sử dụng nợ rất cao và mức độ mù mờ của nó. Các vấn đề dẫn đến thất bại ngân hàng cả Mỹ lẫn Việt Nam là 2 vấn đề: không đủ vốn và quá mù mờ.

Chuyện kể, có 2 thợ may thuyết phục Hoàng đế, rằng họ có khả năng dệt nên những bộ quần áo đẹp rất đặc biệt, với tuyên bố bộ quần áo tinh xảo đến mức sẽ vô hình đối với những người thiếu hiểu biết cho dù có đứng gần.

Hoàng đế đặt mua bộ quần áo đặc biệt nhưng cử các quan giám sát các thợ may, và họ không nhìn thấy gì đặc biệt, nhưng vì sợ bị coi là thiếu hiểu biết hoặc bất tài, nên ca ngợi sự lộng lẫy của quần áo vô hình và các loại vải không tồn tại đã được tạo ra. Và khi Hoàng đế “mặc" vào đi thăm viếng kinh thành, đám đông cũng ngưỡng mộ trang phục, mặc dù không ai nhìn thấy gì. Chỉ khi một đứa trẻ hét lên “Hoàng đế không có quần áo!”, thì mọi người mới nhận ra.

Câu chuyện ẩn dụ trên cho chúng ta thấy, tuy thường xuyên tiếp xúc hàng ngày với ngân hàng nhưng lại không hiểu hoặc thiếu những công cụ pháp lý để hiểu rõ ngân hàng đang gặp phải những rủi ro gì, cho đến một ngày “bộ quần áo đặc biệt” không tàng hình như chúng ta nghĩ.

Thế nhưng, lý do chính cho sự thành công và cả thất bại ngân hàng là con người đang quá ngụy biện về nó. Cho rằng các ngân hàng rất đặc biệt và khác biệt với tất cả các công ty và ngành công nghiệp khác trong nền kinh tế. Bất cứ ai thắc mắc hoạt động của các nhà băng đều có nguy cơ bị tuyên bố là không đủ năng lực để tham gia vào cuộc thảo luận.

Và cũng lợi dụng sự đặc biệt này, các chủ nhà băng mặc dù chỉ bỏ ra một số vốn cực thấp, nhưng đã tích lũy khối tài sản khổng lồ cùng với nhiều đặc quyền đặc lợi không khác gì các vị vua để đủ sức chi phối bất kỳ ai. Nói thẳng ra nhóm lợi ích ngân hàng và các vấn đề kinh tế-chính trị của nó quá khủng khiếp để không ai dám thách thức.

- Thưa GS, chúng ta hãy quay lại 2 vấn đề lớn nhất dẫn đến thất bại của các nhà băng: thiếu vốn và rất mù mờ mà GS đã đề cập?

- Để hiểu rõ hơn vấn đề này, trước hết chúng ta cần làm rõ thế nào là khái niệm “vốn ngân hàng”. Đây cũng là cách tiếp cận của GS. Anat Admati và Martin Hellwig khi bàn về việc vì sao nhà băng luôn gặp khủng hoảng. Thực ra chúng ta tưởng khái niệm vốn là đơn giản. Nhưng đối với ngân hàng khái niệm vốn hơi đặc biệt và đây là điều gây nhầm lẫn nhiều nhất, cũng như tạo thêm nhiều sự huyền bí trong ngành ngân hàng.

Lấy thí dụ, tôi muốn mua một ngôi nhà trị giá 300 tỷ đồng. Do không có đủ tiền trả ngay một lúc, chỉ có thể trả trước 10% giá trị căn nhà là 30 tỷ đồng, nên buộc phải đi vay ngân hàng 270 tỷ đồng còn lại bằng cách thế chấp căn nhà.

Có thể hình dung việc tôi mua nhà thông qua sơ đồ cân đối kế toán đơn giản: Bên tay trái đại diện cho tài sản của tôi có giá 300 tỷ đồng. Bên tay phải đại diện cho các nguồn tài chính căn nhà bao gồm khoản thế chấp 270 tỷ đồng và khoản thanh toán trước 30 tỷ đồng. Sự khác biệt giữa giá trị của ngôi nhà và giá trị những gì tôi nợ gọi là vốn chủ sở hữu (CSH) của tôi trong ngôi nhà. Còn vốn ngân hàng hay còn có tên gọi chính xác là vốn chủ nhà băng.

Từ đây bắt đầu phát sinh: giả dụ tôi là chủ ngân hàng, 30 tỷ đồng tiền thanh toán trước của tôi bây giờ gọi là vốn ngân hàng, tức vốn CSH của tôi là 30 tỷ đồng, và 270 tỷ đồng nợ ngân hàng lấy từ tiền gửi của dân.

Và điều gì sẽ xảy ra nếu ngôi nhà giảm giá trị sau đó? Giả sử giá trị giảm 5% xuống còn 285 tỷ đồng. Sau khi trừ 270 tỷ đồng, ngân hàng chỉ còn lại 15 tỷ đồng vốn CSH. Như vậy chỉ cần giá nhà giảm 5% đã quét sạch vốn CSH 50%. Nếu giá nhà giảm 10% sẽ ăn hết 100% vốn CSH, và nếu giá nhà giảm trên 10% ngân hàng sẽ bị âm vốn CSH. Thuật ngữ chuyên môn gọi là mất khả năng thanh toán, ở Việt Nam có khái niệm ngân hàng 0 đồng. Thực ra nếu gọi chính xác phải là ngân hàng âm đồng.

Theo quy tắc kế toán hiện hành, nếu chỉ nhìn vào số liệu kế toán chúng ta sẽ không thấy được ngân hàng đang bị sụt giảm mạnh vốn CSH hoặc thậm chí đang âm vốn. Đó cũng là trường hợp của ngân hàng SVB bên Mỹ phá sản.

Đây chỉ là một thí dụ nhỏ cho thấy vay mượn đã phóng đại rủi ro như thế nào. Chỉ cần 1 sự sụt giảm nhỏ trong giá trị tài sản khoảng 10% cũng có thể ăn hết vốn CSH.

Nhưng cũng chỉ cần giá nhà tăng nhẹ cũng có thể lời gấp hàng chục lần. Đó là sự thú vị đam mê, nhưng cũng đầy nguy hiểm của nghề làm ngân hàng và đòn bẩy ngân hàng. Nhưng rất tiếc, so với khu vực doanh nghiệp sản xuất, nó cũng lại ít bị điều tiết nhiều nhất.

- Vậy theo GS, thực trạng vốn CSH hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện như thế nào?

- Thí dụ trên cho thấy, vốn ngân hàng là một khái niệm động và phụ thuộc hoàn toàn vào rủi ro mà ta chưa biết trước. Ngay lúc tôi vay mượn vốn ngân hàng của tôi là 30 tỷ đồng. Nhưng sau đó đủ thứ rủi ro chưa biết xuất hiện làm giá nhà sụt giảm, ngay lập tức vốn CSH cũng giảm theo. Trong thực tế, điều này không tạo ra vấn đề lớn nếu ngân hàng không bán căn nhà ngay lập tức và người gửi tiền vẫn tiếp tục gửi tiền vào ngân hàng.

Và thực ra đây chỉ là những khoản lỗ trên giấy. Bởi các quy tắc kế toán hiện hành không phản ảnh khoản lỗ này nếu nó được nắm giữ đến ngày đáo hạn. Vì vậy nếu chỉ nhìn vào số liệu kế toán, chúng ta sẽ không thấy được ngân hàng đang bị sụt giảm mạnh vốn CSH hoặc thậm chí đang âm vốn.

Đó cũng là trường hợp của ngân hàng SVB bên Mỹ phá sản với khoản lỗ chứng khoán nắm giữ đến ngày đáo hạn 15,1 tỷ USD, gần bằng với 16 tỷ USD vốn CSH trước khi phá sản. Như vậy trước khi phá sản vào tháng 3 năm nay, SVB gần như là ngân hàng 0 đồng, nhưng vẫn báo cáo lợi nhuận khá tốt. “Hoàng đế” hầu như khỏa thân nhưng tại sao không ai thấy? Đến đây câu hỏi nhức nhối được đặt ra “các cơ quan quản lý đang ở đâu”?

Trở lại câu hỏi liệu vốn CSH hệ thống ngân hàng của chúng ta đang ở mức nào, thực hư ra sao, ắt chỉ có cơ quan quản lý là NHNN nắm rõ nhất. Hy vọng như thế! Nhưng những sự kiện chấn động trên thị trường bất động sản (BĐS) thời gian qua cho thấy, đối với các ngân hàng thân thiện với BĐS, chỉ cần một sự sụt giảm nhỏ trong giá tài sản, rủi ro sẽ rất lớn.

Tôi đang lo lắng những chính sách mở đường cho các nhà băng tăng mua vào trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), nếu không kiểm soát tốt sẽ tạo ra những hệ lụy.

- Nói như vậy thị trường BĐS nước ta thời gian qua sụt giảm khá sâu, những nhà băng nào cho vay BĐS nhiều sẽ càng chấp nhận rủi ro?

- Trong thí dụ vay thế chấp căn nhà vừa nói trên, nếu giá tài sản giảm nhiều hơn 10%, có khả năng tôi sẽ không còn động lực trả nợ cho ngân hàng nữa. Nếu giá nhà giảm thêm 5%, tôi chỉ có thể trả nợ cho ngân hàng nếu tôi tìm ra một cơ hội sinh lợi 50% trên vốn CSH. Đây là điều không tưởng.

Vậy tôi phải làm gì? Làm đúng quy định điều này là không thể. Vậy là ngân hàng phải chơi trò chơi rủi ro, thậm chí làm sai luật pháp, tức đầu tư vào các dự án rủi ro thay vì cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vay. Thế thì chỉ còn cách đặt cược vào BĐS để mong sự hồi sinh. Và bằng một cách nào đó, liệu các nhà băng lại mua tiếp TPDN của chính các DN BĐS?

- Vậy giải pháp trước mắt các nhà băng cần phải tăng vốn nhiều hơn?

- Tạm thời tôi không bàn chuyện Chính phủ cứu hay không cứu ngân hàng, và luật pháp phải cải tiến như thế nào để tránh sân sau của các chủ nhà băng. Nhưng trước hết cần nhìn nhận 2 vấn đề.

Thứ nhất, pháp luật hiện nay quy định các chủ ngân hàng có trách nhiệm hữu hạn. Điều này khiến cho ngân hàng lao vào mô hình kinh doanh chấp nhận rủi ro quá mức. Nếu thất bại chắc chắn sẽ lây lan sang toàn hệ thống và để lại hệ lụy khủng khiếp cho hệ thống tài chính và cả nền kinh tế.

Thứ hai, để hạn chế các ông chủ ngân hàng chấp nhận rủi ro quá mức, cần phải tăng vốn cao thêm nữa. Sau cuộc khủng hoảng hàng loạt ngân hàng Mỹ, hầu như chắc chắn các nhà lập pháp sẽ buộc các chủ ngân hàng phải tăng vốn nhiều hơn nữa, thậm chí gấp đôi so với các quy định hiện tại. Nhiều đề xuất quốc tế cho rằng, các ngân hàng cần phải đủ vốn với tỷ lệ 30% vốn CSH cấp 1 trên tổng tài sản.

Với Việt Nam, ước tính sơ bộ của tôi cho thấy vốn CSH cấp 1 trên tổng tài sản các nhà băng Việt tầm khoảng vài phần trăm. Nó thật sự quá thấp. Ngoài ra, các quy định về các chỉ số thanh khoản nhà băng cũng cần được cải tiến và tăng cường mạnh hơn. Nếu chủ ngân hàng cảm thấy mình bị mất mát nhiều quá trong một cuộc chơi, họ sẽ hạn chế chấp nhận rủi ro quá mức.

- Thưa GS hầu hết nhà băng Việt đều tuân thủ Basel 2, một số tuyên bố tiệm cận Basel 3. Vậy điều này liệu có đủ ngăn các ngân hàng hạn chế chấp nhận rủi ro?

- Nhiều bình luận cho rằng, một trong những lý do dẫn tới khủng hoảng ngân hàng Mỹ hiện nay là do các quy định Basel quá phức tạp. Đến mức nó là câu chuyện riêng của các nhà toán học ở Ủy ban Basel chứ không phải của các chuyên gia. Các công thức quy định lượng vốn điều chỉnh rủi ro theo chuẩn Basel phức tạp đến mức “Hoàng đế” trong câu chuyện cổ tích của Andersen cũng không biết, hoặc không hiểu hết nhưng cứ giả vờ mình hiểu.

Còn các chuyên gia ngân hàng không dám nói gì vì sợ bị chê thiếu hiểu biết, bất tài, thiếu chuyên môn ngân hàng. Có những khái niệm toán học nghe rất siêu việt, nhưng thực ra trong thực tế ra sao vẫn không ai biết được. Chẳng hạn, quy định tính rủi ro thị trường cho các chứng khoán mà ngân hàng giao dịch, được tính ở mức kịch bản chịu đựng được rủi ro 1.000 năm mới xảy ra 1 lần.

Thế nhưng tại sao lại cứ hết khủng hoảng ngân hàng này đến khủng hoảng ngân hàng khác, theo chu kỳ 15 năm ở Mỹ lại xuất hiện một cuộc khủng hoảng lớn (gần nhất là 2008 và 2023).

Và cũng mới đây thôi, thất bại của SVB cũng chính là do họ giao dịch và nắm giữ quá nhiều TP chính phủ. Cuộc khủng hoảng này đã dạy cho ta bài học, thậm chí ngay cả TP chính phủ tuy là tài sản an toàn nhưng vẫn đầy rủi ro.

Trong khi đó, nhìn lại Việt Nam tôi thấy NHNN đang lấy ý kiến về đề xuất hạ hệ số rủi ro các khoản vay thế chấp nhà ở xã hội để tính hệ số đủ vốn CAR khoảng 12-50%, thay vì ở mức 25-100% như hiện tại. Hãy cẩn thận với đề xuất này.

- Xin cảm ơn GS về cuộc trò chuyện này.

Sự thành công và cả thất bại ngân hàng là con người đang quá ngụy biện về nó, cho rằng các ngân hàng rất đặc biệt và khác biệt với tất cả các công ty trong nền kinh tế. Lợi dụng sự đặc biệt này, các chủ nhà băng có nhiều đặc quyền đặc lợi, tạo ra nhóm lợi ích ngân hàng.

--------

Kỳ tới: Phải thay "trang phục" cho các nhà băng

https://dttc.sggp.org.vn/gs-tran-ngoc-tho-giai-ma-bi-mat-dang-sau-su-dac-biet-va-huyen-bi-cua-cac-nha-bang-post104797.html

https://dttc.sggp.org.vn/dang-sau-con-so-tang-truong-va-kinh-doanh-khong-bao-gio-lo-cua-cac-ngan-hang-post104582.html

 

Ngày bùng nổ theo đà (FTD) là gì? Cách áp dụng FTD trong đầu tư chứng khoán

Trong giao dịch đầu tư chứng khoán nhà đầu tư luôn có ý nghĩa là “muốn có lợi nhuận thì cần mua đáy bán đỉnh” và đó là điều bất cứ ai cũng mong muốn. Một khái niệm tưởng chừng như đơn giản nhưng làm sao để thực hiện điều đó trong thực tế? Và rất nhiều người đã nếm trải nỗi đau “bắt đáy thì đứt tay” sau khi mua, cổ phiếu lại tiếp tục giảm và khoản lỗ càng ngày càng lớn, sau khi chốt lời xong giá cổ phiếu vẫn tiếp tục tăng. Vậy dấu hiệu nào cho thấy thị trường đạt đỉnh? Và dấu hiệu nào sẽ cho thấy thị trường đã có đáy? Đã đủ an toàn để giải ngân chưa?

Trong bài viết ngày hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về một khái niệm là ngày Bùng Nổ Theo Đà, đây là một trong những dấu hiệu cho thấy thị trường đã tạo đáy. Vậy Ngày Bùng nổ theo đà (FTD) là ngày gì? Và cách áp dụng FTD trong giao dịch đầu tư chứng khoán như thế nào? Hãy cùng tôi tìm hiểu trong bài viết bên dưới nhé.

Phân tích đầu tư theo phương pháp BOTTOM-UP hay TOP-DOWN?

 Phân tích đầu tư theo phương pháp BOTTOM-UP hay TOP-DOWN? Vĩ mô có quan trọng trong đầu tư hay người ta chỉ đang phóng đại nó quá mức?

Đầu tư LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN (Bottom-up investing) là phương pháp đầu tư tập trung vào việc phân tích từng cổ phiếu riêng lẻ và KHÔNG ĐẶT NẶNG tầm quan trọng của kinh tế vĩ mô và chu kỳ thị trường. Nói cách khác, đầu tư LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN thường tập trung vào phân tích các yếu tố cơ bản của một công ty cụ thể, chẳng hạn như tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, so với ngành hoặc so với nền kinh tế tổng thể. Phương pháp đầu tư LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN giả định rằng các công ty riêng lẻ có thể hoạt động tốt ngay cả trong bối cảnh một ngành hoạt động kém hiệu quả, ít nhất là trên cơ sở tương đối.

Đầu tư LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN buộc các nhà đầu tư phải xem xét các yếu tố kinh tế vi mô, như tình hình tài chính tổng thể của công ty, báo cáo tài chính, sản phẩm và dịch vụ của công ty, cung và cầu, tăng trưởng đơn hàng, điểm rơi lợi nhuận từ sản phẩm mới/nhà máy mới/dự án mới, giao dịch nội bộ…

Ví dụ: chiến lược tiếp thị bán hàng hoặc cơ cấu tổ chức độc đáo của một công ty có thể là chỉ số hàng đầu khiến nhà đầu tư theo phương pháp LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN ra quyết định đầu tư. Ngoài ra, những bất thường trong kế toán trên báo cáo tài chính của một công ty cụ thể có thể chỉ ra những vấn đề đối với một công ty trong một ngành công nghiệp đang bùng nổ, khiến nhà đầu tư LỰA CHỌN TỪ DƯỚI LÊN ra quyết định không đầu tư vào công ty này, mà đầu tư vào một công ty đối thủ.

Cách nhận diện ngày phân phối ẩn khi thị trường vẫn tăng điểm

 

Định thời điểm thị trường không phải là để dự đoán tương lai, việc này giúp nhận ra những tín hiệu đã được chứng minh là những chỉ báo đáng tin cậy về hướng đi của thị trường chứng khoán trong tương lai. Để thành công trong đầu tư, bạn cần nhận thức được những tín hiệu đó và giao dịch cho phù hợp.

Một trong những tín hiệu chính cho thấy thị trường đạt đỉnh là sự phân phối. Đó là khi S&P 500 hoặc Nasdaq giảm với khối lượng lớn hơn phiên trước. Phân phối là một dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư tổ chức đang bán nhiều hơn bình thường và sự tích tụ nhiều ngày phân phối thường đánh dấu dấu đỉnh thị trường.

Các nhà đầu tư cũng phải theo dõi một hình thức phân phối lén lút được gọi là ngày phân phối ẩn. Về cơ bản đó là ngày chỉ số thị trường có khối lượng lớn mà không có nhiều tiến triển về giá.

Tín hiệu này xảy ra khi một chỉ số leo lên cao nhưng cuối cùng từ bỏ phần lớn mức tăng có được trong ngày và đóng cửa ở nửa dưới của phạm vi giá ngày. Có thể nói, chỉ số bị “đứng hình”.

Có những điều kiện tiên quyết khác để xác định những ngày phân phối ẩn. Một là chỉ số phải đóng cửa tăng không quá 0,4%. Thứ hai, khối lượng phải cao hơn ngày hôm trước. Thứ ba, chỉ số này phải tăng ít nhất 0,2% ở một trong hai phiên trước đó. Điều này là để đảm bảo rằng chỉ số đang bị “đứng hình” so với tiến trình tăng giá trước đó.

Thứ tư, chỉ số phải đang ở mức đỉnh cao mới. Một số trường hợp ngày phân phối ẩn có thể khong cần ở mức đỉnh cao mới nhưng vẫn được tính. Xác định những ngày phân phối ẩn kiểu này rất phức tạp, vì vậy cách tốt nhất để theo dõi các ngày phân phối ẩn là theo dõi chúng trong phân tích hàng ngày của của chúng tôi về thị trường chứng khoán, tại mục Toàn cảnh thị trường.

Những ngày phân phối ẩn dễ bị bỏ qua vì hầu hết các nhà đầu tư chỉ cảm thấy vui mừng khi thấy chỉ số tăng điểm dù rất nhỏ. Nhưng nhà đầu tư hiểu biết nhận ra rằng đang có lực bán mạnh của các tổ chức. Nói cách khác, các tổ chức đang bán khi thị trường chứng khoán còn mạnh mẽ.

Điểm mấu chốt ở đây là những ngày phân phối ẩn là một kiểu phân phối tinh tế, ngay cả khi thị trường không giảm điểm.

Hiệu ứng cuối tuần là gì? Tác động tới thị trường chứng khoán ra sao?

 Hiệu ứng cuối tuần là một thuật ngữ để mô tả hiệu ứng lan truyền trên các thị trường tài chính, ảnh hưởng trực tiếp tới giá của ngày thứ hai. Vậy hiệu ứng này có tác động thế nào? Hãy đọc bài viết dưới đây nhé! 

Hiệu ứng cuối tuần là gì?

Hiệu ứng cuối tuần là gì?

Hiệu ứng cuối tuần (Weekend Effect) hay còn gọi là hiệu ứng ngày thứ hai (Monday Effect).

Hiệu ứng này khá phổ biến tại nhiều thị trường tài chính, khi giá của ngày giao dịch đầu tiên trong tuần thường có tỷ suất lợi nhuận kém hơn rất nhiều so với phiên giao dịch cuối cùng của tuần trước.

Vai trò của thị trường chứng khoán đối với sự phát triển của nền kinh tế

 Thị trường chứng khoán là một trong những yếu tố có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế thị trường của các quốc gia. Mọi sự biến động trên thị trường đều sẽ phản ánh vào nền kinh tế từng quốc gia. Vậy, vai trò của thị trường chứng khoán là gì và ảnh hưởng như thế nào đối với sự phát triển của nền kinh tế? Hãy cùng DNSE theo dõi bài viết hôm nay để giải đáp câu hỏi trên nhé.

Vai trò của thị trường chứng khoán

Vai trò của thị trường chứng khoán đối với nền kinh tế

Mọi diễn biến trên thị trường chứng khoán (TTCK) đều sẽ tác động, phản ánh đến nền kinh tế và tâm lý của nhà đầu tư. Đây chính là kênh dẫn vốn quan trọng và cũng là kênh đầu tư đầy tiềm năng của người dân. 

Đối với Chính phủ, TTCK là công cụ huy động vốn, làm giàu ngân sách một cách bền vững thông qua: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ,… Chi phí giao giao dịch chứng khoán sẽ được Sở giao dịch Chứng Khoán thu về với mục đích tăng cường ngân sách Nhà nước. 

Ngoài ra, TTCK cũng là nơi huy động vốn vô cùng hiệu quả của các doanh nghiệp bằng việc bán cổ phần sở hữu công ty. Lượng tiền thu về sẽ được dùng làm vốn đầu tư cho việc kinh doanh, sản xuất,… 

Có một điều đặc biệt, đó là thị trường chứng khoán chính là một chiếc gương, phản chiếu lại đúng thực trạng của nền kinh tế. 

Ví dụ: Khủng hoảng tài chính năm 2008, thị trường chứng khoán đã phản ánh đúng thực trạng tín dụng dễ dãi năm 2007. Với sự ảnh hưởng trực tiếp từ việc sử dụng đòn bẩy quá lớn, thị trường con gấu xuất hiện và mang lại nỗi ám ảnh cho nhà đầu tư.

Nhà tạo lập thị trường là ai? Vai trò của nhà tạo lập thị trường

 Nhà tạo lập thị trường (Market Maker) là thành phần quan trọng trong thị trường chứng khoán giúp cung cấp và duy trì thanh khoản cho thị trường. Nhà tạo lập là thành phần không thể thiếu để duy trì hoạt động cơ bản của thị trường chứng khoán Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư chưa hiểu rõ về MMs. Hãy cùng DNSE tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Nhà tạo lập thị trường (MMs) là gì?

Nhà tạo lập thị trường (MMs) là ai?

Nhà tạo lập thị trường (MMs) là doanh nghiệp, một tổ chức hoặc trung gian riêng lẻ nắm giữ một lượng chứng khoán nhất định nhằm thúc đẩy giao dịch đối với loại chứng khoán đó.

Lợi nhuận mà nhà tạo lập kiếm được đến từ chênh lệch giữa giá mua và giá bán trên các giao dịch của họ.

Trách nghiệm của MMs là đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư (NĐT) đối với một loại chứng khoán nhất định.

Cụ thể, khi một NĐT muốn bán (mua) một chứng khoán nhưng không có thành viên nào trên thị trường muốn mua (bán) chứng khoán đó thì MMs sẽ tiến hành thực hiện giao dịch. 

Lạm phát là gì? Nhóm ngành nào hưởng lợi từ lạm phát tăng cao?

 Trong nền kinh tế, khi xảy ra lạm phát làm cho khu vực đó có một cuộc sống rất khó khăn. Và điển hình cho việc đó là đất nước Venezuela, tại đó đang bị siêu lạm phát lên tới 1.000.000%.

Khi mua một đồ dùng cơ bản như bánh mì, kem đánh răng thì phải mang cả bao tải tiền đi mới đủ để mua chúng.

Điều đó có thể thấy đây là một vấn đề nan giải đối với nền kinh tế nhiều quốc gia trên thế giới. Nhưng không phải ai cũng hiểu lạm phát là gì?

Lạm phát là gì?

Khái niệm:

Lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi mức giá chung tăng cao, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây, do đó lạm phát phản ánh sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ.

Lạm phát có 3 mức độ:

1. Lạm phát tự nhiên: 0 – dưới 10 %
2. Lạm phát phi mã: 10 % đến dưới 1000 %
3. Siêu lạm phát: trên 1000 %

Trong thực tế, các quốc gia kỳ vọng lạm phát chỉ xảy ra khoảng 5 % trở xuống. Một năm tăng trưởng kinh tế kỳ vọng khoảng 10 % thì tiền mất giá tầm 5 % là vừa đủ đẹp. Tính ra quốc gia đó có 5 % tăng trưởng thực sự.

Việt Nam là một trong số ít quốc gia có tỷ lệ lạm phát cao liên tục trong suốt mấy chục năm qua, ảnh hưởng rất nhiều đến việc ổn định giá trị của đồng tiền, hoạt động sản xuất, kinh doanh và tâm lý của người dân.

Bong bóng kinh tế là gì? Cách hình thành bong bóng kinh tế

 Thuật ngữ bong bóng kinh tế được nhắc đến như một lời cảnh báo về sự tăng giá quá mức của một loại tài sản vượt xa giá trị thực của nó. Trong lịch sử kinh tế thế giới, hệ quả của những bong bóng kinh tế để lại là vô cùng lớn, mang lại sự sợ hãi cho các nhà đầu tư. Vậy bong bóng tài chính, bong bóng kinh tế là gì? Cách hình thành bong bóng kinh tế sẽ được giải đáp trong bài viết sau.

 

Bóng bóng kinh tế là gì?

Bóng bóng là một chu kỳ kinh tế được hình thành bởi sự leo thang nhanh chóng giá trị thị trường của một hoặc một loại tài sản. Giá thị trường của tài sản trong chu kỳ bong bóng được đưa lên mức cao hoặc rất cao so với giá trị thực của nó. Hoạt động đầu cơ trong thời điểm này là vô cùng lớn, nhà đầu tư thực hiện việc mua với kì vọng sẽ bán với mức giá cao hơn nữa. Đến một mức giá mà ở đó, không còn khả năng đưa mức giá lên cao hơn nữa, một sự suy giảm lớn xảy ra đẩy giá thị trường của tài sản rơi chóng vánh, đây là giai đoạn sụp đổ hoặc được gọi là vỡ bong bóng.

Thông thường, một bong bóng kinh tế thường được hình thành bởi hoạt động hành vi thị trường quá mức vượt xa các quy chuẩn về đầu tư. Nguyên nhân hình thành của bong bóng vẫn luôn là chủ đề được tranh cãi bởi các nhà kinh tế học, một số nhà kinh tế còn phủ định nguyên lý về bong bóng kinh tế. Tuy nhiên, bong bóng kinh tế thường chỉ có thể xác định được khi nhìn lại, sau khi giá đã giảm mạnh.

Tiền rẻ là gì? Nhược điểm và nguy cơ của tiền rẻ

 Trong lĩnh vực tài chính và kinh tế, chúng ta thường nghe đến một khái niệm quan trọng - "tiền rẻ" (Cheap Money). 

Tiền rẻ là gì và tại sao nó lại có tác động lớn đến tình hình tài chính và kinh tế ? 

Tiền rẻ là gì?

Tiền rẻ được biết đến trong tiếng Anh là "Cheap Money," đề cập đến việc cung cấp tiền và tín dụng với lãi suất thấp hoặc chính sách lãi suất thấp do các ngân hàng trung ương hoặc chính phủ thiết lập. Điều này thường được thực hiện để thúc đẩy hoạt động tài chính và kích thích nền kinh tế trong những thời kỳ khó khăn.

Lãi suất thấp là một phần quan trọng của khái niệm "Tiền rẻ." Khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất chính sách, các ngân hàng thương mại sẽ thường giảm lãi suất cho vay cho cá nhân và doanh nghiệp. Điều này tạo ra môi trường thuận lợi cho mọi người vay tiền với chi phí lãi suất thấp hơn, làm cho việc vay trở nên hấp dẫn và dễ dàng hơn.

Để minh họa rõ hơn về cách tiền rẻ hoạt động trong thực tế, hãy xem xét ví dụ sau:

Trong bối cảnh kinh tế suy thoái, ngân hàng trung ương của một quốc gia quyết định giảm lãi suất chính sách xuống mức thấp nhất có thể. Điều này làm cho lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại giảm đi đáng kể. Do đó, một cá nhân quyết định mua một căn nhà bằng cách vay vốn từ một ngân hàng với lãi suất thấp.

Việc vay vốn với lãi suất thấp giúp cá nhân này tiết kiệm hàng nghìn đô la mỗi năm trong việc trả lãi suất so với việc vay với lãi suất cao hơn. Điều này kích thích thị trường bất động sản và đóng góp vào sự phục hồi của nền kinh tế.

XÉN LÔNG CỪU

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư chứng khoán

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư chứng khoán

Các nguyên nhân tác động đến tâm lý chung của nhà đầu tư

Thứ nhất, do nhà đầu tư mang tư duy đám đông. Những suy nghĩ đám đông khi nhà đầu tư bị ảnh hưởng mua bán theo người khác, thấy tung hô mua cổ phiếu cũng mua mà thấy mọi người bán tháo cũng bán sạch. Thông tin giao dịch bám theo trên mạng, khi thị trường giảm luôn đổ lỗi do thị trường bị thao túng,. Lối tư duy này sẽ vẫn đúng trong suốt chu kỳ thị trường là đỉnh và đáy. Nhưng không phải tư duy của một nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Trên thực tế, không phải nhà đầu tư thành công trên thị trường không nên chú ý đến người khác nghĩ hay hành động gì. Họ đầu tư theo nguyên lý thị trường, hầu hết các biến động giá nhỏ chỉ làm nhiễu loạn tâm lý mà không phải thông tin chính xác cơ bản.

Nguyên nhân tiếp theo là do sự thiếu kiến thức và kỹ năng đầu tư chuyên môn. Nhà đầu tư xem sàn giao dịch chứng khoán như sòng bạc, mang trong mình những ảo tưởng về bản thân. Những nhà đầu tư này nhìn nhận mọi vấn đề đơn giản, xem thường những nhà đầu tư kỳ cựu.

Cuối cùng khi đã cố gắng phán đoán thị trường thì lại áp dụng những công thức do mình nghĩ ra xuất phát từ những quan sát hay mình đọc được mà thường là nó quá thô sơ và xác suất thấp.

Cần có những giải pháp để khắc phục.

Không phải tin tức nào cũng chính xác, uy tín và phản ánh đúng tình hình thị trường. Nên chọn lọc thông tin, tỏ ra nghi ngờ đối với tin tốt và tin xấu khi chỉ số lên hay xuống.

Hãy tuân theo xu hướng và không chống lại thị trường. Cần xác định xu hướng thị trường tăng, giảm hay đi ngang để đưa ra những quyết định chính xác. Khi đã xác định được xu hướng chính của thị trường, những biến động nhỏ sẽ không ảnh hưởng tâm lý.

Tham khảo thông tin một các sáng suốt. Tin tức không phải lúc nào cũng chính xác, uy tín và phản ánh đúng tình hình thị trường. Hãy chọn lọc, nghi ngờ đối với tin tốt, tin xấu hay chỉ số lên hay xuống.

Quản trị rủi ro một cách hiệu quả. Bên cạnh việc phân tích và nhận diện thị trường chứng khoán, quản trị rủi ro và tuân thủ theo các chiến lược đề ra là điều cần thiết.

 

 KIẾN THỨC ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN